Kariyer Koçluğu talebi ile bana ulaşan danışanlarımda en çok dikkatimi çeken unsur, her zaman şu üç kategoriden birinde olmaları:
- Meslek seçimi dönemi- üniversite öncesi
- Üniversite öğrencileri- doğru bölümde olmama kaygısı veya mesleğe adım atma kaygısı
- Yetişkinler- kariyerinde doyum sağlayamayan ve ne yönde bir değişim yapması gerektiğini kestiremeyenler
Meslek seçimi yapmadan ve üniversiteye adım atmadan önce bana ulaşan öğrencilerde en çok rastladığım konular genellikle meslekleri tanımamaları, arkadaş veya idol gördükleri kişilerin etkisinde kalmaları, ebeveyn taleplerini karşılama kaygısı içinde olmaları ve en önemlisi kendilerini tam olarak tanımamalarıdır.
Bir çalışmamda veli öğrencinin hukuk okumak isteğinde çok ısrarcı olduğunu, abisi avukat olduğu için bu yönde bir seçimde ısrarcı olduğunu düşündüğünü ve doğru bir seçim yapıp yapmadığını kontrol etme şansımızın ne kadar olduğunu sordu. Birkman Metodu’na ait kariyer ve kişilik raporları ile en uygun mesleki seçenekleri nedenleri ile öğrenciye aktarabileceğimizi anlattım.
Sonuçta öğrencinin öğrenme tarzı, ilgi alanları, motivasyonel ihtiyaçlarına uygun çalışma ortamı ve güçlü yanlarını inceledikten sonra ortaya çıkan tabloda hukuk en alt sıradaydı. İlk sıralarda ise mühendislik, mimarlık ve tasarıma yönelik alanlar geliyordu. Seans içinde raporlarını konuşurken çok şaşırdı, çok etkilendi ve geçen sene başarılı bir iç mimar olma yolundaki ilk adımını attı.
Üniversite öğrencilerinde ise durum biraz daha farklılaşıyor. 1 veya 2. sınıf öğrencileri genellikle okudukları bölümün kendileri için doğru olmadığını fark ettiklerinde, bölüm veya okul değiştirmek istediklerinde kariyer koçluğuna ihtiyaç duyuyorlar. 3 veya 4. sınıf öğrencileri ise profesyonel yaşantıya ilk adımlarını atarken yaşadıkları kaygı ile geliyorlar.
İlk grup için müdahale, lise öğrencileri ile aynı özellikleri taşıyor. Kendilerini, ilgi alanlarını, ideal çalışma ortamlarına dair seçenekleri tanımaları ve anlamaları yönünde çalışıyoruz. Ancak ikinci grup açısından durum biraz daha farklılaşıyor.
Üniversite 3 veya 4. sınıf öğrencilerinin kaygıları profesyonel yaşantının bilinmezliğinden ve rekabet ortamından kaynaklanıyor. CV hazırlama, mülakatlar, hangi kurumun staj yapmak için daha doğru olduğu veya hangi kurumun ilk iş yeri olmak daha iyi bir başlangıç olacağı soruları, master yapmasının gerekliliği, yapacaksa hangi alanda yapacağı veya akademisyen olması mı daha doğru bir kariyer seçimi gibi sorular, öğrencileri yanlış başlangıçlar yapmaya sürükleyebiliyor.
Bu durumda öğrenciyle çalışırken ideal çalışma ortamı ve sektörünü, sektörün başarı kriterlerine ve öğrencinin mülakat stili/stres davranışlarına bakmak gerekiyor. Raporları üzerine konuştuktan sonra belirlenen sektör için doğru ön yazı, CV formatı ve bireysel mülakat stratejileri üzerine çalışıyoruz.
Örneğin finans okumuş bir öğrenci, ilgi alanları sebebiyle bir enerji firmasından çok otomotiv sektöründe çalışmaktan daha fazla keyif alabilir, bu sayede de çok daha başarılı olabilir. Aynı şekilde psikoloji okumuş bir öğrenci, klinik yüksek lisansı yaparak alanda çalışmaktansa akademisyenliğe yöneldiğinde çok daha mutlu bir kariyere sahip olabilir.
Mesleki anlamda doğru başlangıcın getirilerinin ve yanlış başlangıçların götürülerinin en çarpıcı şekilde gözlemlendiği ve deneyimlendiği yaşlar ise 37-50 arasıdır.
Doğru başlangıçlar ve kariyer seçimleri yapmış olanlar bir koç arayışına girdiklerinde, bunu daha da başarılı olmak veya yaşam kalitelerini daha da yükseğe taşımak için yapıyorlar. Ancak yanlış başlangıçlar yapmış olanlar mutsuzlukları, doyumsuzlukları, mesleki yaşantılarının yaşamlarının her alanına yansıyan olumsuz etkileri ile nasıl başa çıkacaklarını bilemedikleri için kariyer koçlarına başvuruyorlar.
Yetişkinlerin koçluk sürecinde karşımıza üç neden çıkıyor:
- Yanlış meslek seçimi
- Yanlış sektör seçimi
- İdeal çalışma ortamı şartlarına uygun kurum kültüründe çalışmıyor olmak
Yetişkinlerin süreci daha kapsamlı ve öğrenciler ile olan çalışmalardan daha büyük hassasiyet, çaba ve süre gerektirdiğinden bu durumu bir sonraki yazımda detayları ile ele alacağım.
